Bilgisayarların Yavaşlama Nedenleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sıradan bilgisayar kullanıcılarının ortak şikayeti bilgisayarlarının çok yavaşlamasıdır. Bu şikayetlerin aslında bilinçsiz kullanımdan kaynaklanan bazı nedenleri vardır. Bu yazıda bilgisayar performansının nasıl iyileştirilebileceğinden ve nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsetmek istiyorum. Tabi bu arada bilgisayar deyince Windows İşletim Sistemi (2000, XP, Vista) yüklü klasik bir pc kastettiğimi de belirteyim. Linuxcular zaten kendi başının çaresine bakmak zorunda olan insanlardır :)

1) Windows gelişmiş özelliklerde bulunan performans ayarlarında en iyi görünüm değil, en iyi performans seçeneği seçilmelidir. Bu ayar görsellikten biraz fedakarlık gerektirir ama emin olun makinenizi çok rahatlatacaktır.

2) Masaüstü arkaplanına büyük resimler, slaytlar vs. koymayın, mümkünse düz bir renk seçin olsun bitsin. Zaten kimsenin masaüstündeki resme baktığı yoktur, yani gereksizdir.

3) İşletim sisteminin bulunduğu disk bölümünü (ki bu genelde windowsu kuran kişi tarafından C:\ olarak belirlenir) mümkün olduğu kadar küçük tutarak, doldurmamaya özen gösterin. Örneğin windowsun ilk kurulum aşamasında formatlama yapılırken C:\ için 10GB-20GB aralığında bir boyut yeterlidir. Harddiskin geri kalanı da ihtiyaca göre D:\ E:\ diye bölünebilir. Dosya sistemi olarak da NTFS seçilmelidir.
Ayrıca Belgelerim, müzik, film gibi çok yer kaplayan doküman ve ıvır zıvır dosyaların tamamı hem güvenlik hem de performans açısından C:'de değil, D: gibi bir disk bölümünde saklanmalıdır. Bu tedbir, hem C'nin şişmesini engelleyerek performansı arttırır hem de format atılması gerektiğinde dosyalarınızın silinmesini önler.

4) Bir diğer mesele de;
- çok sayıda ve gereksiz program kurulması,
- kurulan gereksiz programların kaldırılmaması,
- kaldırılsa bile kayıt defterindeki (registry) artıklarının temizlenmemesidir.
Bir sistemin kararlılığını en çok bozan şey program eklenip kaldırılmasıdır.

5) Geçici dosyaların sık sık boşaltılması sistem hızınıza önemli katkı sağlayabilir. Örneğin C:\windows\temp, C:\windows\prefetch klasörleri boşaltılabilir. Temporary Internet Files, History, Cookies gibi internet tarayıcı dosyaları da sık sık boşaltılmalıdır. Bu işlerin tamamını tek bir tıkla yapan bir çok yazılım piyasada mevcut. Örneğin CCleaner tavsiye ederim. Hem gereksiz geçici dosyaları silip hem de Kayıt Defterinizi (Registry) sık sık düzenleyebilirsiniz. Ayrıca program kaldırma işlemini de geride artık bırakmaksızın bu tür programlarla yapabilirsiniz.

6) Diğer bir husus da programların ayarlarının mutlaka yapılmasıdır. Genelde standart kullanıcılar, programları standart haliyle yani varsayılan ayarları ile kurarlar. Tabi böyle olunca da bir çok ücretsiz gibi görünen yazılımlar yanlarında arama çubukları gibi eşantiyon ajan programcıklarla gelirler. Bazı programlar hiç gerekmediği halde kendilerini başlangıçta, sistem açılışında çalıştırırlar. Örneğin Adobe Reader neden açılışta çalışsın ki? Belki günde 1-2 pdf dosyası açacaksınız belki de hiç açmayacaksınız ama adobe reader başlangıçta çalışmış ve RAM'inizi yemektedir. Bu tür programların ayarlarının yapılması, kurulum sırasında GoogleToolbar kurayım mı gibi sorularına da hayır cevabı verilmesi faydalıdır.

7) Gereksiz servislerin (Yönetimsel Araçlar - Hizmetler'de) durdurulmasını tavsiye ederim. Örneğin "kablosuz ağ yapılandırma" adlı otomatik çalışan bir servis vardır ve bilgisayarınızda kablosuz ağ kartı yoksa ya da var da kullanmıyorsanız bu servis boşuna çalışıyor demektir. Bunun gibi hizmetlerin durdurulması da hem güvenlik hem de performans artışı sağlar.